реР рдХे рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХा рд░рд╣рд╕्рдп
рдУрдо рдХा рдпрд╣ рдЪिрди्рд╣ 'реР' рдЕрдж्рднुрдд рд╣ै। рдпрд╣ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै। рдмрд╣ुрдд-рд╕ी рдЖрдХाрд╢ рдЧंрдЧाрдПँ рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдлैрд▓ी рд╣ुрдИ рд╣ै। рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै рд╡िрд╕्рддाрд░, рдлैрд▓ाрд╡ рдФрд░ рдлैрд▓рдиा। рдУंрдХाрд░ рдз्рд╡рдиि рдХे 100 рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдЕрд░्рде рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं। рдпрд╣ рдЕрдиाрджि рдФрд░ рдЕрдиंрдд рддрдеा рдиिрд░्рд╡ाрдг рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै।
рдЖрдЗंрд╕рдЯाрдЗрди рднी рдпрд╣ी рдХрд╣ рдХрд░ рдЧрдП рд╣ैं рдХि рдм्рд░ाрд╣्рдоांрдб рдлैрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЖрдЗंрд╕рдЯाрдЗрди рд╕े рдкूрд░्рд╡ рднрдЧрд╡ाрди рдорд╣ाрд╡ीрд░ рдиे рдХрд╣ा рдеा। рдорд╣ाрд╡ीрд░ рд╕े рдкूрд░्рд╡ рд╡ेрджों рдоें рдЗрд╕рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдорд╣ाрд╡ीрд░ рдиे рд╡ेрджों рдХो рдкрдв़рдХрд░ рдирд╣ीं рдХрд╣ा, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддो рдз्рдпाрди рдХी рдЕрддрд▓ рдЧрд╣рд░ाрдЗрдпों рдоें рдЙрддрд░ рдХрд░ рджेрдЦा рддрдм рдХрд╣ा।
реР рдХो рдУрдо рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдоें рднी рдмोрд▓рддे рд╡рдХ्рдд 'рдУ' рдкрд░ рдЬ्рдпाрджा рдЬोрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕े рдк्рд░рдгрд╡ рдоंрдд्рд░ рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ी рд╣ै √ рдоंрдд्рд░ рдмाрдХी рд╕рднी × рд╣ै। рдЗрд╕ рдоंрдд्рд░ рдХा рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╣ै рдЕंрдд рдирд╣ीं। рдпрд╣ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рдЕрдиाрд╣рдд рдз्рд╡рдиि рд╣ै। рдЕрдиाрд╣рдд рдЕрд░्рдеाрдд рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЯрдХрд░ाрд╣рдЯ рдпा рджो рдЪीрдЬों рдпा рд╣ाрдеों рдХे рд╕ंрдпोрдЧ рдХे рдЙрдд्рдкрди्рди рдз्рд╡рдиि рдирд╣ीं। рдЗрд╕े рдЕрдирд╣рдж рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╕ंрдкूрд░्рдг рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдпрд╣ рдЕрдирд╡рд░рдд рдЬाрд░ी рд╣ै।
рддрдкрд╕्рд╡ी рдФрд░ рдз्рдпाрдиिрдпों рдиे рдЬрдм рдз्рдпाрди рдХी рдЧрд╣рд░ी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╕ुрдиा рдХी рдХोрдИ рдПрдХ рдРрд╕ी рдз्рд╡рдиि рд╣ै рдЬो рд▓рдЧाрддाрд░ рд╕ुрдиाрдИ рджेрддी рд░рд╣рддी рд╣ै рд╢рд░ीрд░ рдХे рднीрддрд░ рднी рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рднी। рд╣рд░ рдХрд╣ीं, рд╡рд╣ी рдз्рд╡рдиि рдиिрд░ंрддрд░ рдЬाрд░ी рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рд╕ुрдирддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдорди рдФрд░ рдЖрдд्рдоा рд╢ांрддी рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддी рд╣ै рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрд╕ рдз्рд╡рдиि рдХो рдиाрдо рджिрдпा рдУрдо।
рд╕ाрдзाрд░рдг рдордиुрд╖्рдп рдЙрд╕ рдз्рд╡рдиि рдХो рд╕ुрди рдирд╣ीं рд╕рдХрддा, рд▓ेрдХिрди рдЬो рднी рдУрдо рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдКрд░्рдЬा рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдлिрд░ рднी рдЙрд╕ рдз्рд╡рдиि рдХो рд╕ुрдирдиे рдХे рд▓िрдП рддो рдкूрд░्рдгрдд: рдоौрди рдФрд░ рдз्рдпाрди рдоें рд╣ोрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдЬो рднी рдЙрд╕ рдз्рд╡рдиि рдХो рд╕ुрдирдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╕े рд╕ीрдзा рдЬुрдб़рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╕े рдЬुрдб़рдиे рдХा рд╕ाрдзाрд░рдг рддрд░ीрдХा рд╣ै реР рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा।
*рдд्рд░िрджेрд╡ рдФрд░ рдд्рд░ेрд▓ोрдХ्рдп рдХा рдк्рд░рддीрдХ :
реР рд╢рдм्рдж рддीрди рдз्рд╡рдиिрдпों рд╕े рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै- рдЕ, рдЙ, рдо рдЗрди рддीрдиों рдз्рд╡рдиिрдпों рдХा рдЕрд░्рде рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдоें рднी рдЖрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдм्рд░рд╣्рдоा, рд╡िрд╖्рдгु рдФрд░ рдорд╣ेрд╢ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рднी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рднू: рд▓ोрдХ, рднूрд╡: рд▓ोрдХ рдФрд░ рд╕्рд╡рд░्рдЧ рд▓ोрдЧ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै।
*рдмीрдоाрд░ी рджूрд░ рднрдЧाрдПँ : рддंрдд्рд░ рдпोрдЧ рдоें рдПрдХाрдХ्рд╖рд░ рдоंрдд्рд░ों рдХा рднी рд╡िрд╢ेрд╖ рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै। рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╢рдм्рдж рдоें рдЕрдиुрд╕्рд╡ाрд░ рд▓рдЧाрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдоंрдд्рд░ рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдХं, рдЦं, рдЧं, рдШं рдЖрджि। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рд╢्рд░ीं, рдХ्рд▓ीं, рд╣्рд░ीं, рд╣ूं, рдлрдЯ् рдЖрджि рднी рдПрдХाрдХ्рд╖рд░ी рдоंрдд्рд░ों рдоें рдЧिрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।
рд╕рднी рдоंрдд्рд░ों рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдЬीрдн, рд╣ोंрда, рддाрд▓ू, рджाँрдд, рдХंрда рдФрд░ рдлेрдлреЬों рд╕े рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╡ाрдпु рдХे рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рд╕ंрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд╕े рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рдз्рд╡рдиि рд╢рд░ीрд░ рдХे рд╕рднी рдЪрдХ्рд░ों рдФрд░ рд╣ाрд░рдоोрди рд╕्рд░ाрд╡ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдЧ्рд░ंрдеिрдпों рд╕े рдЯрдХрд░ाрддी рд╣ै। рдЗрди рдЧ्рд░ंрдеिंрдпों рдХे рд╕्рд░ाрд╡ рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рдХे рдмीрдоाрд░िрдпों рдХो рджूрд░ рднрдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
*рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХी рд╡िрдзि : рдк्рд░ाрддः рдЙрдардХрд░ рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ोрдХрд░ рдУंрдХाрд░ рдз्рд╡рдиि рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░ें। реР рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдкрдж्рдоाрд╕рди, рдЕрд░्рдзрдкрдж्рдоाрд╕рди, рд╕ुрдЦाрд╕рди, рд╡рдЬ्рд░ाрд╕рди рдоें рдмैрдардХрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг 5, 7, 10, 21 рдмाрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рдордпाрдиुрд╕ाрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। реР рдЬोрд░ рд╕े рдмोрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдзीрд░े-рдзीрд░े рдмोрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं। реР рдЬрдк рдоाрд▓ा рд╕े рднी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
*рдЗрд╕рдХे рд▓ाрдн : рдЗрд╕рд╕े рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХो рдПрдХाрдЧ्рд░ рдХрд░рдиे рдоें рдорджрдж рдоिрд▓ेрдЧी। рджिрд▓ рдХी рдзреЬрдХрди рдФрд░ рд░рдХ्рддрд╕ंрдЪाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рд╕े рдоाрдирд╕िрдХ рдмीрдоाрд░िрдпाँ рджूрд░ рд╣ोрддी рд╣ैं। рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рдмреЭ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдФрд░ рдЗрд╕े рд╕ुрдирдиे рд╡ाрд▓ा рджोрдиों рд╣ी рд▓ाрднांрд╡िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдоें рдкрд╡िрдд्рд░рддा рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦा рдЬाрддा рд╣ै।
*рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЖрд╡ेрдЧों рдХा рдЙрддाрд░-рдЪреЭाрд╡ : рдк्рд░िрдп рдпा рдЕрдк्рд░िрдп рд╢рдм्рджों рдХी рдз्рд╡рдиि рд╕े рд╢्рд░ोрддा рдФрд░ рд╡рдХ्рддा рджोрдиों рд╣рд░्рд╖, рд╡िрд╖ाрдж, рдХ्рд░ोрдз, рдШृрдгा, рднрдп рддрдеा рдХाрдоेрдЪ्рдЫा рдХे рдЖрд╡ेрдЧों рдХो рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЕрдк्рд░िрдп рд╢рдм्рджों рд╕े рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рдз्рд╡рдиि рд╕े рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рдХाрдо, рдХ्рд░ोрдз, рдоोрд╣, рднрдп рд▓ोрдн рдЖрджि рдХी рднाрд╡рдиा рд╕े рджिрд▓ рдХी рдзреЬрдХрди рддेрдЬ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рд░рдХ्рдд рдоें 'рдЯॉрдХ्рд╕िрдХ' рдкрджाрд░्рде рдкैрджा рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдк्рд░िрдп рдФрд░ рдоंрдЧрд▓рдордп рд╢рдм्рджों рдХी рдз्рд╡рдиि рдорд╕्рддिрд╖्рдХ, рд╣ृрджрдп рдФрд░ рд░рдХ्рдд рдкрд░ рдЕрдоृрдд рдХी рддрд░рд╣ рдЖрд▓्рд╣ाрджрдХाрд░ी рд░рд╕ाрдпрди рдХी рд╡рд░्рд╖ा рдХрд░рддी рд╣ै।